Héraðsskjalasafn Austur Húnavatnssýslu Hnjúkabyggð
30, 540 Blönduós Sími: 452 4526
netfang: skjalhun@blonduos.is
Saga
Héraðsskjalasafn Austur–Húnavatnssýslu var formlega stofnað með bréfi
þjóðskjalavarðar dags. 5.des. 1966 en í raun var farið að safna skjölum
þegar lögin um héraðsskjalasöfn tóku gildi, en þau voru nr. 7 frá l2. feb.
l947. Nú gilda lög um Þjóðskjalasafn Íslands nr. 66 frá 27. júní 1985, 12. -
16. gr., fjalla um héraðsskjalasöfn. Það var sýslunefnd
Austur-Húnavatnssýslu, sem hafði forgöngu um að stofna safnið og veitti
fjárframlög til þess og síðar arftaki sýslunefndarinnar, héraðsnefnd Austur
- Húnavatnssýslu frá og með árinu 1989 - 2010 en þá var hún lögð niður.
Skjalasafnið er til húsa að Hnjúkabyggð 30. Aðstaðan samanstendur af einni
skrifstofu og lessal ásamt geymslu fyrir gögn og myndir sem afhentar hafa
verið til varðveislu.
Skjalasafnið heyrir undir stjórn Byggðarsamlags atvinnu- og menningarmála.
Hana skipa:
Halldór Ólafsson, Skagaströnd, formaður og meðstjórnendur
Guðmundur Haukur Jakobsson, Blönduósi,
Magnús Björnsson,
Syðra-Hóli
Ragnhildur Haraldsdóttir, Húnavatnshrepp,
Valdimar O. Hermannsson, Blönduósi, framkvæmdastjóri nefndarinnar.
Skjalavörður er Svala Runólfsdóttir.
En safnið er ekki bara skjalasafn heldur hefur það tekið á móti og varðveitt
ljósmyndir, málverk o.fl. Þegar Páll V.G. Kolka gaf út árið 1950 bókina
Föðurtún, sem er héraðslýsing og ættasaga Húnvetninga, safnaði hann miklu af
myndum til bókarinnar og fékk þær ýmist gefins eða að láni. Lánsmyndunum var
skilað, en hann varðveitti hinar og þegar hann fór úr héraðinu afhenti hann
Lionsklúbbi Blönduóss myndirnar til varðveislu.
Þá þegar höfðu nokkrar bæst við og margir vissu um þetta myndasafn. Og
reyndin varð sú að fólk kom með eða sendi myndir hvaðanæva af landinu og
einnig vestan frá Norður-Ameríku.
Það kom því svona af sjálfu sér, að Héraðsskjalasafnið tók myndasafnið að
sér. Nú eru í safninu á annan tug þúsunda mynda af fólki, atburðum,
mannvirkjum og landslagsmyndum með eða án bygginga. Allar þessar myndir hafa
verið skráðar og velflestar verið settar á tölvuskrá og eru varðveittar á
þann veg, sem nútíma þekking telur bestan.
Safnið hvetur Húnvetninga og alla aðra, sem eiga myndir af fólki eða
atburðum tengdum Húnvetningum eða Húnavatnssýslu að senda safninu þær til
varðveislu öldnum og óbornum kynslóðum til gleði og ánægju. Þeir sem taka við
af okkar kynslóð geta alltaf sótt um grisjun til Þjóðskjalasafnsins.
Þá hefir safnið tekið til geymslu málverk, teikningar o.fl., sem það vill að
verði varðveitt þar uns varanlegur samastaður fæst heima í héraði, sem þá
yrði vísir að listasafni.
Ennfremur hefir safninu verið afhentir gripir, sem ætlaðir eru væntanlegu
muna og minjasafni, sem stofnað verður með tíð og tíma.
Héraðsskjalaverðir frá stofnun skjalasafnsins:
Pétur B. Ólason 1966-1979
Þórhildur Ísberg 1979-2000
Þórarinn Torfason 2001-2003
Kolbrún Zophoniasdóttir 2005-2006
Svala Runólfsdóttir 2006-